Κουταλομαχαιροπίρουνο a.k.a. spork!

Μια ακόμα ιδέα που ανακάλυψα και που μας βοηθά να μειώσουμε τις συσκευασίες μίας χρήσης είναι το κουταλομαχαιροπίρουνο ή αλλιώς spork. Με αφορμή ένα ποδηλατικό ταξίδι που έκανα πέρσι το καλοκαίρι και έπρεπε να βρω τρόπους να κουβαλήσω μαζί μου όσο πιο λίγα πράγματα μπορώ, ένας φίλος μου δάνεισε ένα τέτοιο spork το οποίο αποδείχτηκε πολύ ελαφρύ και πρακτικό, ενώ φέτος το καλοκαίρι το ανακάλυψα τυχαία και το αγόρασα από το κατάστημα Πετρίδη με τα είδη camping στη Θεσσαλονίκη.

Το κουταλομαχαιροπίρουνο αυτό είναι μεν από πλαστικό αλλά θεωρείται ασφαλές μια που δεν περιέχει την τοξική ουσία BPA και είναι επαναχρησιμοποιούμενο, δηλαδή το πλένεις και το χρησιμοποιείς όσες φορές θέλεις χωρίς να δημιουργείς πλαστικά απορρίμματα. Έχει δύο πλευρές, η μία είναι κουτάλι και η άλλη πιρούνι, ενώ η πλευρά του πιρουνιού στην άκρη της έχει δοντάκια σαν μαχαίρι. Τρία σε ένα δηλαδή, σε μια εξαιρετικά ελαφριά συσκευασία που γλιστράει ακόμα και στην πιο γεμάτη τσάντα.

Το spork που βρήκα στον Πετρίδη είναι της εταιρείας Light my Fire από τη Σουηδία και ήταν σε συσκευασία με 2 sporks σε θήκη που κλείνει για να παραμένουν καθαρά και με ένα κρικάκι  στην κορυφή για να κρεμαστούν κάπου αν και όταν χρειαστεί. Η εταιρεία διαθέτει πολλά ακόμα είδη camping σε πολύ ωραία σχέδια και χρώματα, εξίσου πρακτικά, ελαφριά και οικολογικά (επειδή έτσι μειώνονται οι συσκευασίες μίας χρήσης). Το συγκεκριμένο μάλιστα spork βγαίνει και ειδικά σχεδιασμένο για αριστερόχειρους/ες και ονομάζεται lefty! Τι άλλο πια για να το αγαπήσουμε;

   

Φάρμακα και μπουκάλια που εκπέμπουν φως

Φανταστήκατε ποτέ ότι τα φωτιστικά σας θα μπορούσαν να είναι φτιαγμένα από συσκευασίες φαρμάκων ή από πλαστικά μπουκάλια; Και όμως μια ομάδα καλλιτεχνών που ονομάζεται Walking Chair κάνει ακριβώς αυτό. Μαζεύει πλαστικά σκουπίδια όπως άδειες συσκευασίες φαρμάκων (blisters) και χρησιμοποιημένα πλαστικά μπουκάλια (pet bottles) και τα μετατρέπει σε φωτιστικά με διάφορους ευφάνταστους τρόπους. Έτσι, έχουν δημιουργήσει μια σειρά φωτιστικών για διάφορες χρήσεις που ονομάζεται Sister Blister ενώ η σειρά Pet Light από πλαστικά μπουκάλια περιλαμβάνει φωτιστικά σε σχήμα δέντρου, installations και πολυέλαιους, ενώ τα πιο απλά σχέδια σου επιτρέπουν να προσθέσεις εσύ τα πλαστικά μπουκάλια που διαθέτεις στο σπίτι σου. Ιδιαίτερα πρωτότυπη πρωτοβουλία επανάχρησης πλαστικών απορριμμάτων που σε αντίθετη περίπτωση θα κατέληγαν στα σκουπίδια ή στην ανακύκλωση.

Η ομάδα έχει στούντιο στη Βιέννη όπου φτιάχνει και άλλα αντικείμενα με διάφορους δημιουργικούς τρόπους ενώ τα προϊόντα της πωλούνται σε διάφορα μουσεία του κόσμου και στο διαδίκτυο, αν και δυστυχώς οι τιμές δεν είναι ιδιαίτερα προσιτές. Θαυμάστε τα υπέροχα σχέδια και χρώματα των φωτιστικών Walking-Chair και δείτε εδώ πληροφορίες για το που μπορείτε να βρείτε τα προϊόντα τους!

   

YUKI bags: τσάντες από υφάσματα για καθίσματα αυτοκινήτων

Ένα ακόμα ιδιαίτερο κατάστημα που επισκέφτηκα το καλοκαίρι ήταν στη Λισαβώνα όπου ανακάλυψα τις τσάντες YUKI. Οι τσάντες αυτές βγαίνουν σε διάφορα σχέδια και σχήματα και η έμπνευση για τη δημιουργία τους προήλθε από την Patricia, ιδρύτρια των Yuki bags, που όπως αναφέρει στην ιστοσελίδα τους, έψαχνε μια κατάλληλη τσάντα για να κουβαλάει το εξοπλισμό της για τα μαθήματα πολεμικών τεχνών.

Αυτό που τις κάνει πολύ ενδιαφέρουσες όμως είναι ότι φτιάχνονται από περισσεύματα υφάσματος που προορίζονται για να γίνουν καθίσματα αυτοκινήτων. Αν και θα προτιμούσαμε να είναι φτιαγμένες από ήδη χρησιμοποιημένα υφάσματα αυτοκινήτων ώστε να προωθούν την πρακτική της επανάχρησης, παρ’ όλα αυτά είναι σημαντικό το ότι τα υφάσματα που περισσεύουν δεν πετιούνται αλλά γίνονται πολύ όμορφες και πρακτικές τσάντες. Στην ιστοσελίδα τους μπορείτε να δείτε ολόκληρη την γκάμα και τα σχέδια που υπάρχουν καθώς και να παραγγείλετε ηλεκτρονικά.

Στο μικρό αυτό κατάστημα της Λισαβώνας, εκτός από τις τσάντες YUKI βρήκα επίσης βραχιόλια από ανακυκλωμένες μετροταινίες, τα πανέμορφα πλακάκια Azulejos καθώς και άλλα αντικείμενα από φυσικά υλικά. Μπορείτε να τα απολαύσετε όλα στις φωτογραφίες που ακολουθούν!

Ταξιδεύοντας στην Πορτογαλία σε ρυθμούς απομεγέθυνσης

Το δεύτερο μακρινό ταξίδι που έκανα μέσα στο καλοκαίρι ήταν στην Πορτογαλία όπου ταξίδεψα για να παρακολουθήσω ένα σεμινάριο και ένα καραβάνι απομεγέθυνσης/αποανάπτυξης.

Το κίνημα της απομεγέθυνσης (degrowth movement) υποστηρίζει ένα εναλλακτικό οικονομικό μοντέλο ‘ανάπτυξης’ με βάση τις πραγματικές και τις συνολικές ανάγκες του ανθρώπου (και όχι μόνο υλικές), τη μείωση της υπερκατανάλωσης, τη συνειδητή στροφή προς έναν πιο φυσικό και απλό τρόπο ζωής και τον σεβασμό των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό συνδέεται στενά και με τη βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων, τη μείωση της πλαστικής ρύπανσης και των σκουπιδιών γενικότερα, καθώς και με την ιδέα της μείωσης-επανάχρησης-ανακύκλωσης των προϊόντων που χρησιμοποιούμε.

Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο που έγραψα για την εμπειρία μου από αυτό το ταξίδι και για το κίνημα της απομεγέθυνσης, όπως δημοσιεύτηκε στο parallaximag και στον enallaktikos.gr:

Τι μπορούμε να κάνουμε όταν οι αντιφάσεις ενός οικονομικού συστήματος που βασίζεται στην εκμετάλλευση πόρων, περιβάλλοντος, ζώων και ανθρώπων οδηγούν το ίδιο αυτό σύστημα σε στασιμότητα και οπισθοδρόμηση;

Ποια είναι η λύση όταν η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών του πλανήτη βουλιάζει σε συνεχιζόμενη ύφεση ή έντονη επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης;

Τι εναλλακτική υπάρχει όταν διαφαίνεται καθαρά πλέον με βάση τα σημερινά δεδομένα ότι η παγκόσμια οικονομία αδυνατεί να ξαναβρεί τους ρυθμούς ανάπτυξης που κάποτε ίσως κάποιοι από εμάς πιστέψαμε ότι το παρών οικονομικό σύστημα θα μπορούσε να προσφέρει;

Για να ανακαλύψω απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα αποφάσισα να συμμετέχω σε έναν ιδιαίτερα ενδιαφέρον κύκλο σεμιναρίων με θέμα την αποανάπτυξη ή απομεγέθυνση όπως προτιμούν να την αποκαλούν ορισμένοι ερευνητές/ριες στην Ελλάδα (ο όρος προέρχεται από τη μετάφραση του αγγλικού degrowth).

Το κίνημα της απομεγέθυνσης δηλώνει ότι θεωρεί αδύνατη την απεριόριστη ανάπτυξη σε ένα περιβάλλον ή έναν κόσμο με περιορισμένους πόρους, και διεκδικεί / ερευνά τη στροφή προς ένα εναλλακτικό οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης που:
-καταδικάζει την υπερβολική κατανάλωση η οποία δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου,
– θέτει σε προτεραιότητα την προστασία των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος κατά τη διάρκεια της παραγωγής,
– ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη των διαφορετικών πτυχών της προσωπικότητας του ανθρώπου, αντί να επικεντρώνεται αποκλειστικά στην κάλυψη των υλικών τους αναγκών.

Η απάντηση που θα έδινα σε όσους/ες διερωτώνται τι μπορεί να σημαίνει ο σχετικά αμφιλεγόμενος όρος της απομεγέθυνσης είναι ότι αναφέρεται σε ένα οικονομικό μοντέλο που επιλέγει να παράγει περισσότερα από κάποια πράγματα και λιγότερο από κάποια άλλα, με κριτήριο την ωφέλεια του πλανήτη στο σύνολο. Είναι επίσης σημαντικό να διαφοροποιηθεί από την ύφεση που σημαίνει αρνητική ανάπτυξη λόγω οικονομικής κρίσης και αδυναμίας του οικονομικού συστήματος να στηρίξει ένα ικανό επίπεδο παραγωγής, αλλά αναφέρεται στη συνειδητή στροφή προς ένα εναλλακτικό, περισσότερο ανθρώπινο και πραγματικά βιώσιμο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης.

Το κίνημα της απομεγέθυνσης δεν είναι ακόμα ιδιαίτερα διαδεδομένο στην Ελλάδα, παρ’ όλα αυτά στο εξωτερικό και κυρίως στη Δυτική Ευρώπη υπάρχουν δίκτυα έρευνας και προώθησής του σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο, όπως το Research and Degrowth και το GROWL (η ονομασία προέρχεται από τα αρχικά της φράσης GROW Less). Έτσι, το σεμινάριο που παρακολούθησα τον Ιούλιο στην Πορτογαλία αποτελούσε μέρος ενός ολοκληρωμένου κύκλου σεμιναρίων που διήρκεσε περίπου ενάμιση χρόνο και διοργανώθηκε από το ευρωπαϊκό δίκτυο GROWL και συνεργάτριες οργανώσεις σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, ενώ τα θέματα των σεμιναρίων είχαν σχέση με την απομεγέθυνση καθώς και τα επιμέρους ζητήματα που άπτονται αυτής σε διάφορα επίπεδα.

Για παράδειγμα το σεμινάριο που διοργανώθηκε στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη από τη ΜΚΟ Αντιγόνη είχε θέμα ‘Απομεγέθυνση και Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία’ ενώ το σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε στην Πορτογαλία και αποτέλεσε το τελευταίο του κύκλου είχε θέμα ‘Απομεγέθυνση και Δημόσιες Πολιτικές’. Άλλες θεματικές ενότητες σε άλλες χώρες σχετίζονταν με την οργάνωση της εργασίας, τη γεωργική παραγωγή και την αυτονομία της τροφής, την ανάπτυξη και το χτίσιμο της τοπικής κοινότητας κ.ά. Ο σκοπός μάλιστα του κύκλου των σεμιναρίων ήταν να χτίσει ένα δίκτυο ερευνητών/ιών και εκπαιδευτών/ιών στο θέμα της απομεγέθυνσης και οι συμμετέχοντες/ουσες είχαν την ευκαιρία στο τέλος των εργαστηρίων να κάνουν μια παρουσίαση μικροδιδασκαλίας πραγματοποιώντας κάποια άσκηση ή case study με την υπόλοιπη ομάδα, ώστε στη συνέχεια να συμπεριληφθούν στο ευρωπαϊκό δίκτυο επίσημων εκπαιδευτών για την απομεγέθυνση του GROWL.

Έτσι λοιπόν, κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου που πραγματοποιήθηκε στην Πορτογαλία και συγκεκριμένα στη μικρή πόλη Montemor-o-novo που απέχει περίπου 100 χλμ από τη Λισαβώνα, συζητήσαμε για την απομεγέθυνση σε θεωρητικό επίπεδο, και ενημερωθήκαμε για τις πολιτικές απομεγέθυνσης και συνεργατικής οικονομίας που εδώ και μερικές δεκαετίες προωθεί ο δήμος, ο οποίος αποτελεί και έναν από τους είκοσι περίπου δήμους της χώρας με αριστερή διακυβέρνηση. Επιπλέον μέσα από ομαδικές ασκήσεις και διαδραστικά παιχνίδια, εξερευνήσαμε τι σημαίνει απομεγέθυνση σε προσωπικό επίπεδο καθημερινότητας, καθώς και σε πολιτικό επίπεδο, σε επίπεδο παραγωγής-κατανάλωσης και σε παγκόσμιο επίπεδο, μιλήσαμε για τα κοινά αγαθά (commons) και τα δίκτυα P2P (peer to peer) και δουλέψαμε σε πιθανά σενάρια και case studies, βασισμένα σε πραγματικά γεγονότα που απειλούν συγκεκριμένες περιοχές και κοινότητες της χώρας. Για παράδειγμα μελετήσαμε τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή και πιθανά σενάρια αντιμετώπισης σε μια από τις πολλές παράκτιες περιοχές της Πορτογαλίας, καθώς και τα σχέδια εξόρυξης χρυσού στην αγροτική περιοχή Évora κοντά στην πόλη Montemor-o-novo όπου γινόταν και το σεμινάριο.

Όμως το ωραιότερο κομμάτι αυτής της εμπειρίας που κράτησε περίπου δύο εβδομάδες ήταν το καραβάνι της απομεγέθυνσης που πραγματοποιήσαμε μετά το σεμινάριο. Έτσι, μετά από μία περίπου εβδομάδα μαθημάτων, workshops και συζητήσεων, ξεκινήσαμε για ένα αργό ταξίδι περιήγησης από το Montemor-o-novo μέχρι τη Λισαβώνα χωρίς αυτοκίνητα και με μέσα μεταφοράς το ίδιο μας το σώμα ή μόνο όσα είναι συμβατά με την έννοια της απομεγέθυνσης, δηλαδή περπατώντας και κάνοντας ποδήλατο, ενώ η άφιξή μας στην πόλη της Λισαβώνας έγινε με το καράβι που μας πέρασε από την πόλη Setubal απέναντι στο όμορφο λιμάνι της Λισαβώνας. Κατά τη διάρκεια του καραβανιού συναντήσαμε χωριά με τοπικά πανηγύρια και πόλεις όπου δραστηριοποιούνται συλλογικότητες που έχουν σχέση με το κίνημα της απομεγέθυνσης. Για παράδειγμα στο Setubal γνωρίσαμε την ομάδα της αυτοδιαχειριζόμενης τοπικής εφημερίδας MAPA Jornal de Informação Crítica, την οργάνωση PAN (People, Animals and Nature) που συμμετείχε και στις τελευταίες δημοτικές εκλογές, την κατάληψη COSA (Casa Okupada de Setubal Auto-Gestionada) και τους πολύχρονους αγώνες της κατά της παραγωγής τσιμέντου που θα κατέστρεφε το βουνό της περιοχής, ενώ στη Λισαβώνα επισκεφτήκαμε την ΜΚΟ οργάνωση GAIA που δραστηριοποιείται στο ζήτημα της προστασίας των παραδοσιακών σπόρων και έχει βραβευθεί για το έργο της που περιλαμβάνει ανάμεσα σε άλλα και την παραγωγή σχετικού ντοκιμαντέρ.

Το τελευταίο βράδυ αυτής της πλούσιας εμπειρίας το περάσαμε στη Λισαβώνα όπου παρευρεθήκαμε σε μια γιορτή κατοίκων γειτονιάς με πλούσια αυτοδιαχειριζόμενη κουζίνα και τοπικό κρασί, μια έκθεση ζωγραφικής και τη χορωδία της γειτονιάς που μας τραγούδησε πολύ όμορφα παραδοσιακά και αγωνιστικά τραγούδια στα πορτογαλικά. Εμείς τους μεταφέραμε τις γνώσεις και την εμπειρία μας για το τι σημαίνει απομεγέθυνση και ακολούθησε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση γύρω από το συγκεκριμένο θέμα. Στο τέλος έγινε η κλήρωση της λαχειοφόρου αγοράς με δώρο ένα μεγάλο καλάθι γεμάτο πολύχρωμα, βιολογικά φρούτα και λαχανικά. Ο κύριος που κέρδισε το καλάθι μοίρασε το περιεχόμενό του σε όσους/ες βρίσκονταν εκεί και ήταν υπέροχο να κλείνει η βραδιά με αυτόν τον γενναιόδωρο μοίρασμα των δώρων που έχει να μας προσφέρει η γη. Λίγο πριν αποχαιρετισθούμε και πάρει ο καθένας τον δρόμο του γυρισμού στις πόλεις και τις χώρες μας, ξανατραγουδήσαμε μαζί με τη χορωδία της γειτονιάς και τα περήφανα τραγούδια μας υψώθηκαν στον ουρανό δίνοντας την υπόσχεση να μην εγκαταλείψουμε τις προσπάθειες δημιουργίας ενός άλλου κόσμου προσπαθώντας να τον αλλάξουμε με ό,τι μέσα διαθέτει ο καθένας/μια στη δική του/της χώρα.

Vegan Mania & ZAO: Καλλυντικά σε συσκευασίες από μπαμπού

Στα επόμενα blog posts που είναι ουσιαστικά και τα πρώτα της νέας σεζόν μετά το καλοκαίρι θα σας παρουσιάσω ιδέες και προτάσεις που ανακάλυψα στα ταξίδια μου των προηγούμενων μηνών, καθώς και από ταξίδια φίλων που μου έστειλαν για να τα μοιραστώ.

Έτσι λοιπόν το πρώτο από αυτά τα άρθρα θα το αφιερώσω σε ένα μικρό μαγαζάκι, το Vegan Mania που ανακάλυψα στο Παρίσι και σε μία μάρκα καλλυντικών που ανακάλυψα σε αυτό, τη ZAO Organic Make-up. Η πρωτοποριακή αυτή μάρκα καλλυντικών χρησιμοποιεί 100% φυσικά συστατικά και συσκευασίες από μπαμπού αντί για πλαστικό σε όλα τα προϊόντα της! Οι συσκευασίες αυτές είναι δυνατό να ξαναγεμισθούν, με αποτέλεσμα στις επόμενες αγορές να μπορείς να αγοράσεις μόνο το γέμισμα του καλλυντικού που σε ενδιαφέρει και να το βάζεις μέσα στην παλιά συσκευασία, εξαλείφοντας έτσι τις συσκευασίες μίας χρήσης και ξοδεύοντας λιγότερα χρήματα. Επιπλέον είναι cruelty-free, πιστοποιημένη και βραβευμένη ενώ έχει επιλεγεί στην πρώτη θέση ανάμεσα σε εταιρείες με βιολογικά καλλυντικά (organic make-up) από το Ethical Living Magazine τον Αύγουστο του 2012 (αν πατήσετε στο λινκ υπάρχει ολόκληρο το άρθρο).

Έτσι λοιπόν με το σλόγκαν «Η ομορφιά του μπαμπού από έξω και τα οφέλη του μπαμπού από μέσα» η μάρκα ΖΑΟ μας προσφέρει plasticfree καλλυντικά, κάτι που θεωρούσα απίθανο να υπάρχει. Ήθελα να τα αγοράσω όλα, αλλά κατάφερα να πάρω μόνο μία μάσκαρα για μένα και ένα κραγιόν για την αδελφή μου που μάλιστα προσφέρονται σε ένα υπέροχο βαμβακερό πουγκάκι, κάνοντάς τα ακόμα πιο τέλεια για δώρο.

Στο κατάστημα Vegan Mania βρήκα και άλλα plasticless προϊόντα, όπως πανάκια ντεμακιγιάζ που πλένονται και μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν, βιοδιασπώμενο σφουγγάρι μπάνιου από 100% φυσικά συστατικά, αποσμητικό και οδοντόπαστα σε μορφή σαπουνιού χωρίς καμία συσκευασία, καθώς και το γνωστό πλέον κυπελλάκι σιλικόνης για τις ημέρες περιόδου που είναι επαναχρησιμοποιούμενο και μπορεί να αντικαταστήσει τα πλαστικά ταμπόν και σερβιέτες μίας χρήσης.

Ευτυχώς το κατάστημα δέχεται και on-line παραγγελίες οπότε εσείς μπορείτε να αγοράσετε ό,τι σας αρέσει και εγώ αυτά που δεν μου έφτασαν τα χρήματα όταν το επισκέφτηκα στο Παρίσι!